اداره کل دامپزشکی جنوب کرمان

به گزارش روابط عمومی اداره کل دامپزشکی جنوب کرمان،دکتر مرضیه امینی روش مسئول اداره بهداشت و مدیریت بیماری های طیور اداره کل دامپزشکی جنوب کرمان گفت:نوزما معمولاً در این فصل از نظر شیوع و شدت بیماری افزایش چشمگیری پیدا می­کند . نشانه­های عمومی این بیماری با زنبورهایی که توانایی پرواز ندارند و جلوی کندو راه می­روند و اسهال کهگاهی با مشاهده­ی لکه ­های ریز زرد رنگ روی در کندو، جلوی دریچه­ی پرواز یا روی سر قاب­ها، مشخص می­شود؛ همچنین در گونه­ی جدید این بیماری ( نوزما سرانه ) بدون دیدن نشانه ­های یاد شده، عامل بیماری تنها موجب کاهش شدید جمعیت و کاهش تولید عسل می­شود. برخی از توصیه­های قابل ارائه در خصوص این بیماری شامل موارد زیر است :

الف – پوکه ­ها یا شان­های بافته شده­ی قدیمی یکی از مهم­ترین عوامل انتقال بیماری از نسل زمستانه به نسل بهاره ­اند؛ بنابراین هر چه تعداد پوکه ­هایی که با آج موم جایگزین می­شوند بیشتر باشد، از میزان بیماری در کلنی و زنبورستان کاسته می­شود .

ب - این بیماری به شدت وابسته است به عوامل استرس­زا مانند بارش­های طولانی مدت که سبب خارج نشدن زنبور برای پرواز دفع مدفوع می­شود، حضور  پرنده­ ی زنبورخوار در منطقه، نقل و انتقال طولانی مدت کندو ها، سم پاشی و ... است؛ بر این اساس، اگر اقداماتی صورت گیرد که منجر به کاهش استرس در کلنی­ های زنبور عسل شود،  به میزان زیادی از شدت بیماری کم خواهد شد .

پ - در مناطق سردسیر، نباید کلنی ­ها در معرض کوران بادهای سرد قرار گیرند .

ت - اگر آب مورد مصرف زنبورستان جریان نداشته و راکد باشد، می­تواند سبب انتشار بیماری شود زیرا زنبورهایی که به علت ابتلا به بیماری تلف می­شوند و در آب می­افتند، عامل انتقال بیماری به زنبورهایی می­شوند که از آن آب استفاده می‌کنند؛ به همین دلیل توصیه می­شود همواره آب شرب زنبورستان جریان داشته باشد .

ث – لازم است کندوها حدود 30 سانتی متر بالاتر از سطح زمین قرار داده شوند .

ج - برای ایجاد تهویه­ ی مناسب و جلوگیری از احتباس رطوبت داخل کندو، توصیه می­شود همیشه سوراخ تهویه در پشت کندو قرار گیرد .

چ  - بررسی­ های اخیر نشان داده است که برخی از مکمل­ های غذایی موجود در بازار ( بویژه آن­هایی که از طریق فضای مجازی به فروش رسیده‌اند) آکنده از اسپورهای نوزما بوده‌اند که می‌توانند باعث انتقال بیماری به زنبورستان‌ها شوند؛ بنابراین توصیه می‌شود تا حد امکان این مکمل‌ها توسط خود زنبوردار و از کلنی‌های سالم یا از طریق منابع معتبر تهیه شوند .

ح - در برخی از مناطق با شروع فصل زنبورداری و افزایش دما و با وجود خروج زنبور از خوشه، هنوز شهد(منبع هیدروکربنه) و گرده( منبع پروتئینه ) در طبیعت از نظر کمیت و یا کیفیت، در حد مطلوبی نیست. در این موارد لازم است براساس شرایط، هر کدام از مکمل‌های غذایی شامل شربت شکر، خمیر شیرین، کیک گرده یا حتی ترکیبات ویتامینه و اسیدآمینه در زنبورستان استفاده شود تا علاوه بر نقش تحریکی در افزایش جمعیت، باعث ارتقای سیستم ایمنی زنبور و کاهش ابتلا به بیماری‌هایی مانند نوزما شوند .

خ - در کلنی‌های آلوده به عامل نوزما به دلیل این که ژل رویال ترشح شده توسط زنبورهای کارگر از نظر کیفی و کمی مناسب نیستند، ملکه در طول دوران دگردیسی به خوبی تغذیه نمی‌شود، بنابراین در طول دوران حیات خود نمی‌تواند به صورت مطلوب وظیفه تخمگذاری را انجام دهد که در بسیاری از موارد منجر به کاهش جمعیت کلنی یا جاگزینی متوالی ملکه می‌شود . در این صورت بهتر است ملکه‌ای از منبع مطمئن و عاری از بیماری تهیه و جایگزین شود .

د - داروی اختصاصی بیماری نوزما، فوماژیلین است ولی به دلیل ایجاد باقی مانده‌های دارویی، به شدت تأکید می‌شود استفاده از هر گونه داروی زنبور عسل باید سه هفته تا یک ماه قبل از شروع جریان شهد در منطقه قطع شود. برخی از اسید کننده‌های(اسیدی فایرهای) طبیعی یا سنتتیک می­توانند به میزان قابل توجهی باعث کاهش شدت بیماری نوزما شوند؛ در همین راستا، سرکه سیب ( به نسبت یک قسمت حجمی سرکه سیب و سه قسمت حجمی شربت یک به یک ) به صورت ریختن بین سرقاب‌ها یا پاشیدن روی قاب­ها در کنترل بیماری مؤثر است. همچنین برای اسیدی کردن محیط دستگاه گوارش زنبور می­شود برخی از اسیدی فایرهای مورد استفاده در صنعت طیور را هم به کار برد.