مقابله با عوارض خشکسالی و کاهش اثرات و مخاطرات آن در دام، طیور و آبزیان
کشور ایران در کمربند خشک دنیا قرار دارد. در حالی که متوسط بارندگی در جهان حدود 860 میلیمتر است میانگین بارش سالیانه کشور از اول مهر سال 1399 تا 30 خرداد سال 1400حدود 145میلیمتر می باشد که این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره های مشابه دراز مدت (228 میلیمتر) 36 درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (302میلیمتر) 52 درصد کاهش داشته است. استان کرمان جزو استان های خیلی بحرانی می باشد که نسبت به سال گذشته حدود ۵۰ درصد کاهش بارندگی داشته است و در حوزه فلات مرکزی و شرق کشور که اقلیم خشک و نیمه خشک دارد سال آبی جاری، سال خشکی است . در درجه اول کشاورزان و سپس دامداران بیش از همه در زمان کاهش بارندگی ها و خشکسالی دچار مشکل شده و متحمل خسارت می گردند. کمیت و کیفیت آب در دسترس دامها در تامین بهداشت و سلامت دام نقش اساسی دارد و زمانی که خشکسالی به وجود می آید تغذیه نامناسب (خوراک و آب) بهداشت دام را تهدید می کند.
عوارض و بیماری های دوره خشکسالی در منطقه جنوب کرمان به دلیل روستایی و عشایری بودن بافت دامداری ها پررنگ تر خواهد بود واین عوارض در دام به شکل های مختلف بروز پیدا می کند ازقبیل:
- سوء تغذیه و بروز آن به صورت بیماری های مختلف به ویژه در دوره های رشد، بارداری و شیرواری دام و بیماری هایی چون سقط جنین، ناباروری وکاهش تولید شیر
- ضعف سیستم ایمنی ناشی از سوء تغذیه و گرما و متعاقب آن شیوع یماری های عفونی و انگلی
- اختلال در مکانیسم های دفاعی دستگاه تنفس و ایجاد ذات الریه در دام
- تجمع جمعیت دامی در مکان های باز و بسته و متعاقب آن بروز و شیوع عفونت ها
- تجمع و تمرکز دام های اهلی و وحشی و نیز تجمع ناقلین بیماری ها در اطراف منابع آبی و غذایی و خطر انتقال و افزایش ابتلا به بیماری های مختلف مانند هاری، PPR ( طاعون نشخوارکنندگان کوچک)، تب برفکی، تب سه روزه
- استرس جابجایی و حرکت دام ها برای یافتن نواحی مناسب تر از نظر وجود آب و علوفه و متعاقب آن ایجاد و یا انتقال بیماری های واگیر و بروز و شیوع بیماری ها
- افزایش تردد و نقل و انتقال غیر مجاز دام در نوار مرزی و به داخل کشور به دلیل رخداد خشکسالی در سطح منطقه و احتمال افزایش خطر انتقال و انتشار بیماری های عفونی دام و بیماری های مشترک بین انسان و دام
- ایجاد گرد و خاک در حرکت دام ها به علت عدم پوشش گیاهی و افزایش میزان و شدت بیماری های تنفسی
- استفاده از گیاهان سمی و علوفه کپک زده به علت عدم وجود علوفه کافی در مراتع و بروز مسمومیت در دام
- استفاده از ریشه گیاهان خشک و متعاقب آن ایجاد زخم در دهان و بینی
- افزایش اختلالات گوارشی ناشی از مصرف خوراک های جدید نظیر غلات و سو هاضمه ناشی از مصرف مواد غذایی با کیفیت کم
اقدامات بهداشتی و راه کارهای کاهش عوارض خشکسالی در دام
الف- مدیریت بیماری های دامی از طریق: فراهم آوردن خوراک و آب دستی و فراهم آوردن تسهیلاتی برای جلوگیری از کاهش تجمع دام ها در زمان تغذیه و آشامیدن آب در محل، واکسیناسیون دام ها، مبارزه با بیماری های انگلی داخلی و خارجی از طریق خوراندن داروهای ضد انگلی داخلی و سم پاشی بدن دام و جایگاه نگهداری دام ها، تجویز ویتامین های A و E به صورت تزریقی و خوراکی.
ب- مدیریت آب و توجه به کیفیت و کمیت آب مصرفی دام ها از طریق: تامین آب شرب در دسترس برای دام ها، قرار دادن محل تغذیه دستی در نزدیک منبع آب، جلوگیری از الودگی ابشخورها، جلوگیری از یکباره نوشیدن آب زیاد خصوصا در دام های تشنه
ج- مدیریت تغذیه از طریق: کاهش تعداد دام ها متناسب با امکان تغذیه آن ها، جدا نمودن دام های در حال رشد و آبستن و شیروارو استفاده از خوراک مناسب برای هر یک از آن ها، استفاده از مکمل های غذایی حاوی مولتی ویتامین و مواد معدنی، جمع آوری اجسام خارجی و بقایای جوندگان از محل نگهداری دام ها، عدم چرای دام در مراتع بسیار خشک، استفاده از آهک به هنگام مصرف غلات به میزان 1درصد وزن غلات و عدم چرای دام در ساعات گرم روز، جلوگیری از پرخوری دام به ویژه با مواد دانه ای و کنسانتره
عوارض و بیماری های دوره خشکسالی، اقدامات بهداشتی و راه کارهای کاهش عوارض خشکسالی در طیور
کاهش بارندگی ها منجر به افزایش ریزگردها در منطقه و درنتیجه تداخل در سیستم تنفسی طیور و افزایش آسیب پذیری طیور به بیماری های تنفسی و در نتیجه افزایش تلفات میگردد. پیشنهاد می شود ارتقا سیستم تهویه به منظور تامین هوای مورد نیاز و همچنین اجرای برنامه مناسب واکسیناسیون طیور علیه بیماری ها صورت گیرد.
عوارض و بیماری های دوره خشکسالی، اقدامات بهداشتی و راه کارهای کاهش عوارض خشکسالی در زنبور عسل
کاهش بارندگی موجب کاهش یا عدم رویش گیاهان خودرو و تامین کننده گرده در منطقه می شود که نتیجه آن کاهش تخم ریزی و یا تولد زنبور ضعیف با عمر کوتاه ، کاهش جمعیت زنبور عسل و افزایش آسیب پذیری کلنی در مقابل بیماری و در نهایت نابودی کلنی می باشد و پیشنهاد می گردد جانشین های مواد غذایی مانند جانشین های گرده در اختیار زنبور قرار گیرد.
عوارض و بیماری های دوره خشکسالی، اقدامات بهداشتی و راه کارهای کاهش عوارض خشکسالی درآبزیان
افت در تولید به دلیل کاهش دبی رودخانه ها، کاهش و یا حتی خشک شدن چشمه ها و قنات ها و کاهش منابع آب های زیر زمینی و نیز کاهش تعداد ماهی پرورشی در واحد سطح با هدف مصرف کمتر غذا و اکسیژن و آلودگی کمتر آب وافزایش بیماری ها به دلیل کاهش کیفیت آب و افزایش استرس ناشی از طوفان های شن، افزایش دما، افزایش باران های سنگین و وقوع سیل، دوره های گرم و سرد خارج از فصل از عوارض خشکسالی در پرورش آبزیان می باشد. پیشنهاد می گردد جهت مقابله با اثرات خشکسالی پرورش دهندگان نسبت به تهیه خوراک با کیفیت بالا، تهیه دستگاه های هواده و استفاده از کودها جهت ثابت ماندن کیفیت آب اقدام نمایند.
نظر دهید